Congthe: Những địa danh Rồng Tiên ở Lào Cai

Bài này đã đăng trên báoDân tộc & Phát triển số xuân Nhâm Thìn nay Pots lên tặng bạn đọc nhuận bút ngót một T hi hi...

Những địa danh rồng tiên trên đất Lào Cai

Công Thế

Nhiều người biết đến Lào Cai là một Tỉnh biên giới phía bắc. Được thiên nhiên ban tặng nhiều danh lam thắng cảnh núi non điệp trùng. Có dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ, đỉnh Pan Si Păng nóc nhà Đông Dương cao 3143 m. Khu du lịch nghỉ mát huyền hoặc Sa Pa quanh năm bồng bềnh trong sương. Lào Cai là điểm đầu nơi con sông Hồng chảy vào đất Việt. Để rồi từ đây dòng sông Mẹ uốn lượn với hành trình hơn 500 km mang nặng phù sa về bồi đắp miền châu thổ.

Lào Cai vùng đất mang đậm sắc màu văn háo các dân tộc. Cứ mỗi độ xuân về trên mảnh đất biên cương hùng vĩ hai mươi lăm dân tộc anh em lại tưng bừng mở hội vui tết đón xuân. Sắc hoa đào hoa mận rực rỡ nở xen trong sắc màu thổ cẩm của các cô gái Mông, Tày, Giáy, nùng...lại rộn ràng hoà trong tiến khen điệu múa cùng các chàng trai âm vang bản làng vùng biên. Miền đất địa đầu biên giới có bề dày lịch sử truyền thống anh hùng trong đánh giặc ngoại xâm giữ gìn bờ cõi và trong dựng xây quê hương.

Lào Cai còn biết đến miền đất địa linh nhân kiệt chất chứa trong mình nhiều huyền thoại. Có thể không ở đâu có nhiều địa danh mang tên Rồng Tiên như ở Lào Cai. Suốt một dải biên cương gần hai trăm cây số đường biên giới hữu nghị với nước Trung Quốc. Từ điểm đầu phía Tây Bắc nơi giáp với tỉnh Lai Châu, của huyện Bát Xát, Sa Pa chải tràn sang Đông Bắc đến Mương Khương, Si Ma Cai, Bắc Hà. Từ địa đầu nơi con sông Hồng chạm vào đất Việt xuống phía nam Tỉnh, ta có thể gặp nhiều địa danh gắn với những huyền thoại Rồng Tiên. Những miền đất mang tên Rồng Tiên ở Lào Cai thể hiện thấm đậm trong các truyền thuyết dân gian. Những truyền thuyết như những câu chuyện từ ngàn xưa nhắc nhủ cuộc sống con người nơi đây. Tỏ rõ khí phách anh hùng, tinh thần thượng võ, tính thuỷ chung, tình yêu trong sáng, trân trọng tính ngay thẳng thật thà, căm ghét những điều gian trá. Phải chăng miền đất Lào Cai và những địa danh mang tên Rồng tiên xuất phát từ truyền thuyết con Rồng cháu Tiên từ bọc trăm trứng thời vua Hùng dựng nước bốn ngàn năm trước.

Trong dân gian quan niệm người Á Đông Rồng là một con vật trong bộ tứ linh (Long, Ly, Qui, Phượng) biểu hiện sự linh thiêng có sức mạnh trong thế giới siêu phàm đem lại sự may mắn, được người đời tôn thờ. Ngẫm thấy những vùng đất biên giới nơi Yếm Huyệt mang tên Rồng Tiên. Từ Lũng Pô nơi (Rồng bố) ở A Mú Sung - Bát Xát, đến núi Hàm Rồng khu nghỉ mát Sa Pa, suối Mường Tiên Trung Chải - Sa Pa, Đến Lùng Phình, Lùng Vai, Lùng Cải, Lùng Khin Nhìn, núi Cô Tiên, hang động lộng lẫy Hàm Rồng còn có cái hồ nước long lanh như mắt rồng. Đến tận chóp đầu cánh bướm Pha Long nơi mảnh đất hoá rồng theo thiếng Mông là (Hoá Lùng) Rồng Hoa tức Rồng lớn - Mường Khương. Bảo Nhai xưa là Sang Thầu nghĩa đầu rồng, Quan Thần Sán ( cửa ải rồng) Lùng Sán ( vùng đất ở của rồng thiêng) ở Si Ma Cai…

Nhà văn Mã A Lềnh một người con của núi rừng sinh ra trên đất Mường Tiên cho biết: Lào Cai là miền đất rồng tiên mang đậm các truyền thuyết huyền bí trong dân gian lưu truyền đến ngày nay. Câu chuyện về truyền thuyết rồng hoá trên núi Hàm Rồng một điểm du lịch nổi tiếng, hấp dẫn của Sa Pa : Thủa hồng hoang, có đôi rồng đang mải mê quấn quýt bên nhau trong cơn say tình. Bỗng trời đất rùng rùng chuyển động. Cơn đại hông thuỷ đàng ào ạt dâng sóng tràn ngập mà vẫn không hay. Khi choàng tỉnh, hốt hoảng rời nhau, rồng chàng nhanh mạnh hơn quẫy mình vươn lên phía tây trên núi Hoàng Liên. Rồng nàng hốt hoảng không kịp chạy chỉ vươn đầu há miệng nhìn theo rồng chàng rồi hoá đá cho đến ngày nay. Để rồi rồng nàng vẫn kiên trung há miệng ngển đầu nhìn rồng chàng trong mây gió Sa Pa.

Xã Trung Chải – Sa pa được dân gian quan niệm là đất thiêng và đặt tên là xứ Mường Tiên. Theo quan niệm khoảng ruộng nằm giữa hai con suối chính là nơi các vị tiên xuống trần chơi cờ, còn ngã ba suối là nơi các nàng tiên xuống tắm. Truyền thuyết của người Mông cho rằng mỗi khi mưa xuống nắng lên, trong thung lũng xuất hiện cầu vồng là lúc các vị tiên trên trời hạ trần thưởng ngoạn vẻ đẹp của vùng đất này. Trên đường thưởng ngoạn khu du lịch Sa Pa, du khách không quên dừng chân nơi đây để được thả hồn với đất trời và chụp những bức hình lưu niệm về cảnh sắc những ruộng bậc thang kỹ vĩ xứ Mường Tiên.

Rồi còn bao nhiêu những truyền thuyết về các địa danh mang tên Rồng Tiên trên đất Lào Cai. Mỗi một địa danh là mỗi truyền thuyết kỳ bí về Rồng Tiên. Như núi cô tiên, hang Hàm Rồng, hồ nước lóng lánh mắt ngọc tại thôn La Hủ thị trấn Mương Khương…Những vùng đất mang tên Rồng Tiên không chỉ nên những địa danh mà ngẫm ra sự thâm thúy, sâu sa của cha ông ta về việc giữ gìn từng tấc đất thiêng của Tổ Quốc. Sự đoàn kết con Rồng cháu Tiên của hai mươi lăm dân tộc anh em sống trên đất Lào Cai. Những truyền thuyết là điều nhắn gửi cho ta về việc bảo vệ môi trường sống, bảo vệ quy luật tự nhiên vốn có. Đừng làm mất lòng Mẹ thiên nhiên, đất thiêng Long Vương sẽ nổi rận. Những bài học nhãn tiền về lũ lụt, sạt lở, hạn hán, sự biến đổi khí hậu đang diễn ra hàng ngày, mà thủ phạm không ai khác do chinh con người gây ra. Hãy khơi thông dòng chảy, hãy cứu lấy rừng trả lại màu xanh nguyên thuỷ cho rừng. Phải chăng là một thông điệp của đất Rồng Tiên. Các phong tục tốt đẹp của đồng bào các dân tộc thiểu số về việc bảo vệ rừng như: lập các hương ước trong thôn bản, tục lệ cúng rừng, bảo vệ các khu rừng cấm của người Giáy, Tày, Nùng, Hà Nhì… Đó là những phong tục đẹp nên duy trì và phát huy.

Trong những ngày xuân ấm áp sức xuân đang nan toả, rộn rã tiếng khèn điệu múa ngày hội. Vút lên réo rắt giai điệu của câu hát dân ca mượt mà da diết: Gió về thổi lá cây bên khe – Nếu ta là hạt mưa sương – Ta xin tan trên bàn tay nàng – Gió thổi lá cây lật ngả nghiêng bên suối – Nếu ta là hạt mưa sương – Ta xin tan dưới bàn chân nàng… Tiếng khèn đánh thức vạn vật, quấn quyện tình người trong những âm thanh réo rắt, trầm bổng. Cuộc sống của con cháu Rồng Tiên đang đổi thay từng ngày, đang cùng nhau chung sức xây dựng quê hương ngày càng giầu đẹp ấm no.

C.T