 |
| Nhà thơ Nguyễn Trọng Tạo |
NTT: Đang bận trồng mấy cái cây nơi góc vườn thì có cô nhà báo trẻ đến “moi chuyện” mất gần nửa buổi. Cánh nhà báo trẻ thời này khôn phết, thấy ai dễ là cứ xộc đến tận sào huyệt rồi nghe, nhìn chằm bẵm. Máy ảnh, máy ghi âm đã sẵn lại còn kè thêm quyển sổ và cây bút 5 màu. Mình đến đâu thì nói chuyện cho vui, còn cánh này về là viết liền tắp lự, một hai trang báo là thường. Cái cô nhà báo trẻ này cũng vậy, viết xong đăng ngay báo nhà, khiến ông bạn đọc được gọi điện cười phá, đòi khao. Bài người ta viết, nhuận bút người ta nhận, mình được đồng nào đâu mà khao? Thì được người ta viết về mình – ông bạn phấn chấn – đi quán 5 sao nhé. Trước khi đi nhậu, đăng lại ở đây để làm kỷ niệm…
Nguyễn Trọng Tạo – Chuyện nhà thơ “5 say”
HÀM RỒNG – THAO GIANG
Nguyễn Trọng Tạo là một nhà thơ, nhạc sĩ, họa sĩ, nhà báo nổi tiếng nhưng chuyện về anh cũng lắm giai thoại trong giới văn nghệ sĩ. Nhân một lần đọc được câu chuyện “đệ nhất” lười tắm của Nguyễn Trọng Tạo do nhà văn Nguyễn Quang Lập viết, tôi mới đem thắc mắc ra hỏi thì anh cười to: “Lập là nhà văn nên nó phải ‘sáng tác’ ra chứ. Nói quá lên mới ấn tượng. Lập có lối viết “humor” (hài hước) ai cũng phải nể. Có người đọc xong truyện này cũng chạy tới bảo: “Tạo ơi răng mi bẩn chi mà bẩn lắm rứa, vợ nó bỏ cũng phải”.
Nguyễn Trọng Tạo năm nay đã quá lục tuần, nhưng còn trẻ và nhanh nhẹn lắm, khi tôi tới thăm anh, thấy anh đang trồng hoa, làm vườn, bộ quần áo ở nhà dính đầy đất cát. Tôi đang mải ngắm nghía ngôi nhà sàn bằng gỗ còn tươi màu gỗ thì nhà thơ đã kịp thay một bộ quần áo tinh tươm khác và bưng ra khay trà và một bao thuốc lá đặt trên chiếc bàn gỗ tròn, mời khách ngồi. Anh vừa pha trà vừa nói: “Hôm nay trời lạnh nếu khách là đàn ông nhất định phải làm một chén cho ấm cái bụng, nói chuyện mới vào”. Tạo là người mê rượu nên tôi cũng chẳng tỏ vẻ ngạc nhiên, tôi hỏi anh: “Lâu nay cứ tưởng Nguyễn Trọng Tạo nghèo lắm, có ngờ đâu anh lại giàu tới cỡ này. Có được mấy nhà thơ sung sướng như anh”. Tạo vẫn chẳng tỏ vẻ ngạc nhiên lắm, anh cười: “Ấy mình cũng đâu đến nỗi nghèo nhưng cũng gọi giàu thì phải tới đời sau. Cái mảnh đất này cũng là anh em quý mến mà rủ đến dựng nhà thôi, mình chỉ gom góp, vay mượn thêm để làm cái nhà tạm này, chứ nghề thơ văn nhạc hoạ cũng chỉ đủ nuôi thân, nuôi con ăn học”. Nói rồi anh rót cho tôi một chén trà mới pha và bắt đầu câu chuyện văn, thơ, nhạc, họa và chuyện đời anh, lúc nào cũng bằng cái giọng khề khà, chậm rãi đúng chất của một thi sĩ… nhàn tản!
Cuộc đời lận đận của kẻ “tiên phong” và ý định tự tử không thành
Nguyễn Trọng Tạo quê ở Diễn Châu, Nghệ An. Cha của anh là một nhà nho nhưng thông thạo tiếng Pháp, đó là điều may mắn đầu tiên cho cái “gen” thông minh và truyền thống học hành của chàng trai xứ Nghệ này nhưng cũng là cái “rủi” lớn nhất của gia đình anh trong những năm tháng cải cách ruộng đất. Sau CCRĐ năm 1954, cha anh từ một nhà nho, một đảng viên CS, một cán bộ xã đã phải vứt bỏ tất cả để trở thành ông thợ cày “chính hiệu”, lam lũ nhọc nhằn cho tới cuối đời. Từ nhỏ Tạo đã học giỏi có tiếng ở quê, anh học giỏi cả văn lẫn toán. Năm 14 tuổi Tạo đã bắt gặp những trang thơ Hàn Mặc Tử, anh đã bắt đầu làm bài thơ đầu tiên như thế này: “Bạn ơi trăng quá ngây thơ/ Còn tôi cằn cỗi già nua thế này/ Bao giờ tôi hóa làn mây/ Hẳn tôi muôn thuở sum vầy với trăng…”. Lên cấp 3, Tạo được đi thi học sinh giỏi Văn miền Bắc và cũng thi đậu trường chuyên Toán của tỉnh nhưng không nhập học vì xã “giữ” giấy gọi quá ngày nên đành học ở trường huyện. Dù vậy cái tiếng giỏi của Tạo vẫn cứ đứng nhất nhì ở huyện. Cứ với năng lực học hành ấy, Tạo sẽ có một tương lai sáng láng nếu anh tiếp tục học lên đại học, nhưng mà Tạo lại có nguyện vọng đi bộ đội. Anh kể: “Khi đó ông bà ngoại bị chết vì bom Mỹ ném trúng giữa nhà, làng xóm tiêu điều, trong lòng tôi chỉ có mong muốn được đi bộ đội giết quân thù nhưng mà vì vết “chàm” lý lịch gia đình nên việc đi bộ đội cũng khó khăn. Mình quyết định cắt máu ngón tay viết tâm thư đi bộ đội cho bằng được. Thế là cũng được nhập ngũ, ấy là năm 1969”.
Vốn có năng khiếu thơ văn nên khi vào bộ đội Tạo làm tiết mục văn nghệ cho bộ đội đi diễn và được giải cao, đơn vị mới giữ lại để làm công tác tuyên truyền văn hóa. Sau đó anh được làm Đội trưởng Đội tuyên truyền văn hóa Đoàn 22B, Trưởng đoàn văn công xung kích Sư đoàn 341B. Dù không trực tiếp chiến đấu nhưng những ngày tháng đi thực tế ở chiến trường ác liệt như Quảng Bình, Quảng Trị, Lào… đã khiến Tạo thêm yêu, thêm thương và tự hào về người lính. Thời kì đó anh viết nhiều về lính với hàng trăm bài thơ được in trên báo Văn nghệ, Quân đội, Văn nghệ quân đội… trong đó phải kể tới những tác phẩm lớn gây tiếng vang như Trường Ca Đồng Lộc, Tình ca người lính, Người lính đi qua thành phố… đã giúp Tạo định vị tên tuổi của mình trong làng thơ trẻ. Yêu thơ và đến với sự nghiệp nghệ thuật trước hết bằng thơ nhưng chính âm nhạc đã đưa cái tên Nguyễn Trọng Tạo đến với công chúng cả nước với ca khúc Làng quan họ quê tôi. Nhiều người “xúi” anh đi theo âm nhạc nhưng anh cho rằng muốn viết nhạc là phải đi học nước ngoài mới được học đến nơi đến chốn, còn thơ là niềm đam mê thiếu thời của anh nên anh quyết định chọn trường Viết văn nguyễn Du khóa đầu tiên để phát triển sự nghiệp nghệ thuật.
Sau sự thành công bất ngờ của ca khúc Làng quan họ quê tôi, 3 năm sau Tạo lại làm nên một thành tựu nổi bật khác cho sự nghiệp thơ ca của mình cũng như cho thơ ca hiện đại với phát súng đầu tiên bằng bài thơ “Tản mạn thời tôi sống”. Dù bài thơ được in trên báo Văn Nghệ và nhanh chóng lan truyền rộng rãi và được giới trí thức đánh giá cao. Tạo dám tiên phong thay đổi, thay vì Thơ ở trên cao thì nay Tạo hô hào đưa thơ về với “đời thường”, với thực tại trần trụi, phản ánh cuộc sống chân thực của xã hội sau thời hậu chiến và trước đổi mới. Với bài thơ này, Nguyễn Trọng Tạo đã đi xa hơn những nhà thơ cùng thời và hé mở một con đường mới cho thi ca thời đổi mới mà phải tới 7 năm sau các nhà thơ cùng thời anh mới bắt đầu nhập cuộc, đổi mới. Nhưng cũng chính cái tư tưởng tiên phong ấy lại khiến Tạo phải lao đao, thậm chí nhà thơ trẻ từng định cầm hai khẩu súng bắn vào đầu tự tử. Nhờ có niềm tin của một nhà thơ, niềm lạc quan của tuổi trẻ Nguyễn Trọng Tạo đã tra súng vào bao và tin tưởng rằng “những bông hoa vẫn cứ nở đúng mùa”.
Sau lùm xùm ấy, Nguyễn Trọng Tạo phải bỏ dở năm cuối trường viết văn Nguyễn Du chuyển vào công tác tại khu Bốn cũ với chức danh Trưởng ban biên tập Nhà Văn hóa Quân khu Bốn. Cũng trong thời kì này Nguyễn Trọng Tạo gặp liên tiếp những sự cố riêng tư, cuộc hôn nhân của anh trục trặc, người em gái ruột của anh bị nhiễm độc máu, nhà thơ phải “lăn” vào công cuộc kiếm tiền để chữa bệnh cho em. Có những ngày anh chạy “sô” đi nói chuyện thơ, chuyện nhạc tới nỗi khàn cả cổ, không kịp ăn bữa cơm chiêu đãi, uống cốc rượu giao lưu, vội vàng cáo lỗi khán giả vào viện chăm em. Cuối cùng những năm tháng gian nan ấy cũng qua, anh tiếp tục dành toàn bộ tâm sức cho nghệ thuật. Tới năm 1988, anh chuyển về làm công tác biên tập xuất bản tại Hội Văn học Nghệ thuật Bình Trị Thiên. Hai năm sau, Nguyễn Trọng Tạo cùng nhà văn Hoàng Phủ Ngọc Tường và nhà văn Nguyễn Quang Lập sáng lập ra Tạp chí Cửa Việt, làm biên tập và phụ trách mỹ thuật tạp chí này bộ đầu tiên gồm 17 số.
Đối với Nguyễn Trọng Tạo, 15 năm ở Nghệ An, rồi vào Huế, thơ ca của anh trải qua hai giai đoạn cách tân cùng với sự thăng trầm của cuộc đời anh và của hoàn cảnh đất nước. Từ năm 1975 tới lúc đổi mới, Nguyễn Trọng Tạo chủ trương đổi mới thơ ca, chủ trương thơ-đời-thường gần gụi với cuộc đời bụi bặm. Đó thực chất là một cách “nhìn thẳng vào sự thật”, Tạo là đã đưa thơ ca khỏi những tư tưởng thời chiến tranh, vượt khỏi những giáo điều để đưa thơ vào thế tục bui bặm của cuộc đời.
Từ khi Tạo về sống ở Huế, thơ của anh được “Huế phả vào một vốc khói sương”, trở nên “ảo” hơn. Từ đó Tạo lại tiếp tục thay đổi thơ ca với chủ trương cách tân ngôn ngữ theo phong cách Phương Đông, những tập thơ tiêu biểu gây tiếng vang thời kì này phải kể tới Đồng dao cho người lớn, và sau đó là Nương thân, Thế giới không còn trăng… Là một nhà thơ cá tính và đi đầu đổi mới nên Nguyễn Trọng Tạo thích những dòng thơ trẻ có sự sáng tạo và phá cách, nhưng với Tạo sự phá cách phải có tư tưởng mới nếu không thì dễ thành phá bĩnh. Rất nhiều nhà thơ trẻ thời kì này được anh phát hiện và nâng đỡ như Phan Huyền Thư, Vi Thùy Linh, Nguyễn Hữu Hồng Minh, Văn Cầm Hải…
50 năm làm nghệ thuật, Nguyễn Trọng Tạo đều đạt tới thăng hoa và thành công dù đó là thơ, nhạc, họa, hay báo chí. Nếu như với thơ Nguyễn Trọng Tạo có trên 550 trang thơ, trường ca, liên tục ẵm trên cả chục giải thưởng thơ có giá trị trong nước thì ở văn xuôi, anh nổi tiếng tập truyện “Miền quê thơ ấu” (Mảnh hồn làng) cùng những bài tiểu luận phê bình được đánh giá cao (Văn chương cảm và luận). Với âm nhạc, những tác phẩm “Làng quan họ quê tôi” và “Khúc hát sông quê”, “Đôi mắt đò ngang” đã đưa cái tên Nguyễn Trọng Tạo thành một nhạc sĩ được công chúng biết đến nhiều nhất. Trong hội họa, Tạo cũng là tác giả của “Biểu tượng ngày thơ Việt Nam”, “Cờ thơ”, anh lại “rinh” hai giải thưởng về bìa sách “Những con chim kêu đêm” và “Khát”… Từng ấy thành tựu cũng đủ khiến cái tên Nguyễn Trọng Tạo trở thành một kẻ thành danh đáng ngưỡng mộ trong giới văn nghệ sĩ.
Rót thêm cho khách chén trà nóng, rồi châm một điếu thuốc khác, Nguyễn Trọng Tạo “tổng kết” sự nghiệp của mình: “Cuộc đời tôi có hai bước ngoặt lớn ấy là sự ra đời “Tản mạn thời tôi sống” và việc rời Hà Nội về miền Trung rồi trở lại Hà Nội sau 15 năm “lưu lạc”. Mình vẫn nghĩ, nếu làm thơ văn thì ở Hà Nội, còn nếu làm kinh tế thì vô Sài Gòn và tôi đã quyết định chọn Hà Nội”. Tư tưởng Bắc tiến âm ỉ trong lòng Nguyễn Trọng Tạo nhiều năm nhưng vì lúc này cuộc hôn nhân thứ hai của anh đang ở Huế, vợ anh lại không có ý định ra Hà Nội như chồng nên vợ chồng anh xảy ra những mâu thuẫn. Giữa lúc dùng dằng ấy thì nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm nhã ý mời Nguyễn Trọng Tạo làm Phó Tổng biên tập tạp chí Sông Hương, nhưng cuối cùng vì một câu nói của vị lãnh đạo cấp trên ông Điềm, chạm tới lòng tự trọng, anh đã quyết ý ra ngoài Hà Nội với 5 triệu đồng giắt lưng.
Ra Hà Nội không có nhà cửa phải vạ vật nhà bạn bè, nhờ mối quan hệ thân tình trước đó với bạn văn thơ ngoài Bắc, mọi người hô hào góp tiền cho anh vay mua nhà. Tới khi mua xong nhà anh vẫn còn dư tiền để mua sắm. Đời của Tạo lận đận chuyện tình duyên chứ đường bạn bè thì lúc nào anh cũng tự xem mình là người may mắn.
Yêu ai thì phải lấy cho bằng được
Cuộc đời Nguyễn Trọng Tạo trải qua đủ những vinh quang, cay đắng trong cả sự nghiệp và hôn nhân. Tạo trải qua hai cuộc hôn nhân nhưng đều tan vỡ, nguyên nhân thì anh không thổ lộ với báo giới bao giờ. Khi hỏi chuyện này, Tạo có vẻ lưỡng lự, những lúc như vậy anh lại rót trà, châm thuốc hút, đôi mắt trầm tư, một hồi anh mới bảo: “Đó là những chuyện riêng đã qua, hai người đàn bà đi qua đời mình đều là những niềm đau và không muốn nhắc lại. Cuộc đời mình đã nhiều lần rơi vào hố sâu tuyệt vọng nhưng nhờ thơ và bạn bè mà mình đã được cứu rỗi”. Trong chuyện tình yêu Tạo là người nghiêm túc. Có nhiều người bảo Tạo dại, yêu cô nào cứ nhất định phải đến với cô ấy. Nhưng quan điểm của anh thì khác: “Tình yêu thực sự là phải đi đến một cái gì đó bền lâu còn nếu không có sự xác định thì đó chỉ là sự mơ mộng hoặc chỉ là nhăng nhít qua đường”. Nhiều người cho rằng sự đổ vỡ của Tạo ít nhiều do thơ, hoặc do cá tính của một thi sĩ gây nên nhưng thực tế Tạo là một người đàn ông trách nhiệm với gia đình, hết sức chăm lo cho vợ con. “Dù hôn nhân đổ vỡ thì mình vẫn phải mang ơn họ, tình yêu sinh mâu thuẫn thì sự tan vỡ sẽ là hiển nhiên, còn cái gì đã tốt đẹp thì cứ tốt đẹp mãi, lưu giữ trong lòng mình”, Nguyễn Trọng Tạo nói.
Bây giờ nhìn lại cuộc đời mình, Tạo không hề nuối tiếc chuyện gì, ngoại trừ những đứa con luôn khiến anh phải suy nghĩ. Nguyễn Trọng Tạo có ba đứa con trong hai cuộc hôn nhân, dù không may mắn đường phu thê nhưng anh may mắn đường con cái. Cô con gái lớn với người vợ đầu tiên của anh giỏi giang và cá tính, từng được tuyển thẳng vào đại học và đang làm ở một ngân hàng lớn ở Hà Nội và rất than thiết với người vợ thứ hai của anh. Tạo là người cha thương con và trách nhiệm, dù vợ chồng chia ly nhưng anh vẫn làm tròn trách nhiệm và tình thương của người cha. Khi con gái vào đại học, anh ra Hà Nội làm việc, chăm sóc con và cũng để cho con có chỗ dựa để học tốt. Cô con gái rất hiểu biết, thương bố và thương hai em dù không cùng mẹ sinh ra. Khi cuộc hôn nhân thứ hai của anh trục trặc, Tạo càng cố gắng bươn bả lo cho con cái không phải tủi thân và thiếu thốn. Khi con gái đầu của anh đã trưởng thành và lấy chồng, anh đưa cho con gái sổ lương hưu 7 triệu để thay bố lo cho hai đứa em ăn học. Khi cậu con trai thứ hai học cấp 3, anh đưa con trai từ Huế ra Hà Nội. Con trai anh thông minh, học đâu nhớ đấy, phải cái tội ham chơi, có hôm đi chơi điện tử khuya không về, Tạo phải lấy xe máy ra quán net tìm con thì thấy con trai ngủ gục trên bàn phím vi tính cùng cả chục đứa bạn. Anh không quát mắng gì mà còn nhẹ nhàng nhắc con: “Lên xe bố chở về nhà ngủ”. Sau này thi đại học Kiến Trúc, con trai anh chẳng may trượt. Một người bạn thân mới muốn gúip Tạo cho con đi du học ở Trung Quốc nhưng con anh xin bố cho ở lại ôn thi thêm năm nữa. Năm sau con anh thi điểm cao, ra trường với điểm thủ khoa và được đi nghiên cứu sinh ở Ý tự túc được tiền ăn tiền học không phải nhờ bố mẹ. Nguyễn Trọng Tạo thương con tới nỗi thấy con trai thích xe SH, anh cũng chiều con khi cậu chàng đang là sinh viên. Còn cô con gái út của Tạo hiện đang học năm cuối trường Kinh Tế. Ba con trưởng thành, giỏi giang, thương bố thì đó là một niềm vui lớn nhất mà cuộc đời đã bù đắp cho anh sau những truân chuyên tình cảm.
Chuyện trò tới đây, Tạo lại đứng dậy pha ấm trà nóng khác, anh bảo: “Đời mình không đến nỗi quá khổ như người ta nghĩ, những cái khổ đã qua nhắc lại làm gì, mình sẽ kể những câu chuyện khác vui hơn”.
Rượu và thơ và những những người bạn tri kỉ
Những chuyện vui mà Tạo nói ở trên đều liên quan tới rượu và thơ và tới những văn nghệ sĩ nổi tiếng. Trước tới nay, Tạo có hai cái thú ấy là uống rượu và hút thuốc lá. Cái thú uống rượu của Tạo luôn là nhấm nháp, rề rà chứ không phải cái kiểu uống 100% , kiểu ấy Tạo ghét nhất mà anh gọi là phàm phu tục tửu. Tạo thẳng thắn bày tỏ sở thích: “Mình thích rượu và thuốc lá, ai cho rượu thuốc là mình nhận liền, mình không nhận thì rõ giả dối, chưa kể nếu không nhận người ta nghĩ mình ghét người ta. Ấy là rượu và thuốc lá chứ còn cho đàn bà thì phải suy nghĩ”. Chuyện Tạo mê rượu và say rượu trong giới văn nghệ sĩ đã thành giai thoại “Tạo 5 say”, là “say văn, say nhạc, say đời, say họa và say rượu”. Người ta say một thứ đã chết, còn Tạo say cả năm mà cái nào cũng say hết mình. Cái chuyện say của Nguyễn Trọng Tạo thành giai thoại tới nỗi nhà văn Nguyễn Quang Lập phải nhiều lần viết giai thoại về anh trong mấy tập truyện nhưng vẫn không hết chuyện để kể.
Uống rượu nhiều, thức đêm làm việc lắm nhưng may mắn sức khỏe Tạo vẫn khá, mỗi khi đặt lưng xuống là anh có thể “kéo gỗ” ngay tức khắc và tửu lượng thì nhiều người vẫn phải nể. Tạo là người quảng giao lại thêm cái thú rượu cho nên anh có nhiều bạn văn, bạn rượu. Thậm chí có những mối quan hệ thâm giao trong giới văn nghệ sĩ cũng nhờ rượu mà nên bạn bè, anh em. Trong đó ấn tượng nhất phải kể tới cố nhạc sĩ Trịnh Công Sơn, cố nhạc sĩ Văn Cao, cố nhà thơ Hoàng Cầm, cố nhạc sĩ Phan Lạc Hoa… Đó là những người tài hoa bậc nhất của nền nghệ thuật Việt Nam
Đầu tiên là cố nhạc sĩ Văn Cao, Nguyễn Trọng Tạo kể, năm 1981, anh đi cùng với người bạn thân là nhạc sĩ Phan Lạc Hoa tới nhà Văn Cao để lấy cái mẫu đề-co cho tờ nhạc bướm ca khúc “Tàu anh qua núi”. Tới nhà Văn Cao, Phan Lạc Hoa giới thiệu Nguyễn Trọng Tạo, không ngờ Văn Cao lại biết, cố nhạc sĩ mới “à” lên một tiếng: “Có phải cái anh Đồ Nghệ nhận Quan họ làm quê không?”, nói xong cả ba cùng cười. Sau đó câu chuyện trở nên thân tình, Nguyễn Trọng Tạo mới mời nhạc sĩ Văn Cao và Phan Lạc Hoa ra chợ Đuổi uống rượu lòng lợn tiết canh ở một quán lều tranh. Ngay lần đầu tiên gặp nhau, Văn Cao đã tỏ ra quý mến Nguyễn Trọng Tạo, ông đã đọc cho Nguyễn Trọng Tạo nghe những bài thơ chưa ai biết mà ông vẫn có thói quen viết trên bao thuốc lá: “Dòng sông đi qua để lại sóng/ đoàn tàu đi qua để lại tiếng/ đoàn người đi qua để lại bóng/ tôi không đi qua tôi/ không để lại gì”. Cả buổi đối ẩm đó, Văn Cao đọc thơ nhiều, rượu càng vào thì giọng thơ của ông càng sáng láng, tư tưởng càng lấp lánh, nghe rất thích”, Nguyễn Trọng Tạo nhớ lại.
Một sự gặp gỡ khác của Nguyễn Trọng Tạo và nhà thơ “Bên kia sống Đuống” – Hoàng Cầm cũng bắt đầu với chai rượu làng Vân. Hôm đó Nguyễn Trọng Tạo với cố nhạc sĩ Phan Lạc Hoa và nhà thơ Nguyễn Hoa lần đầu tới thăm Hoàng Cầm. Nhà Hoàng Cầm có một quán rượu nhỏ do vợ bán ở dưới nhà. Khi tới nơi, cả ba anh em ngồi uống nước và nói chuyện dưới quán với vợ Hoàng Cầm, còn Hoàng Cầm ở trên gác. Khi biết có khách thơ tới thăm, nhà thơ Kinh Bắc mới từ gác đi xuống và cầm theo một chai rượu có mảnh giấy dán vào chai rượu ghi mấy chữ: “Rượu riêng của Hoàng Cầm”. Khi Nguyễn Trọng Tạo giới thiệu từng người thì Hoàng Cầm mới bảo: “Tạo thì mình biết, cách đây không lâu mình cũng đã đọc Trường Ca Đồng Lộc của cậu, còn bài hát Làng Quan họ quê tôi là cậu viết quê của mình đấy. Hôm nay có khách quý mang chai rượu riêng của làng Vân để uống”. Thế rồi 4 người nhâm nhi chuyện trò, nói chuyện thơ nhạc hết buổi. Nguyễn Trọng Tạo thành thâm tình với nhà thơ Hoàng Cầm từ đấy.
Riêng Trịnh Công Sơn thì Nguyễn Trọng Tạo có duyên gặp gỡ từ năm 1976, khi đó Tạo đang phụ trách đoàn nghệ thuật 341, đơn vị làm đường Sắt thống nhất ở núi Lệ Kì, Quảng Bình. Một hôm, cậu lính trực ban chạy vào báo cáo: “Thủ trưởng có khách, mà khách lạ lắm, mặc áo măng tô, tóc dài tới vai, cười thì có cái răng khểnh, đi cái xe mini tòng tọc”. Nghe tả dáng thế nhưng Tạo vẫn chưa thể nhận ra ai. Khi anh chạy ra thì thấy người đó cười rất hiền nói như bạn lâu ngày không gặp: “Mình Sơn đây, Trịnh Công Sơn”. Nguyễn Trọng Tạo mừng quá bảo: “Tôi nghe nhạc anh nhiều, thích lắm”, xong rồi mời Trịnh Công Sơn vào nhà thì nhạc sĩ họ Trịnh bảo: “Đang còn mấy nghệ sĩ ở phía sau, họ đi với mình”. Hóa ra đây là đoàn văn nghệ sĩ Huế cùng nhau đi một chuyến xe khách ra Quảng Bình để làm việc thì xe bị hỏng dọc đường, có một ông nhà thơ biết Nguyễn Trọng Tạo ở gần đây nên họ rủ nhau đạp 6 – 7km tới núi Lệ Kì. Trưa hôm đó, Nguyễn Trọng Tạo tổ chức cuộc chiêu đãi văn nghệ sĩ Huế thịnh soạn với thịt tươi, có giò hộp cừu Mông Cổ, rượu chanh… Buổi chiều Tạo lại mời đoàn nghệ sĩ Quảng Bình và Huế giao lưu với đoàn nghệ thuật của anh nhưng Trịnh Công Sơn vẫn còn mệt nên chỉ ngồi xem. Sau khi xem đoàn nghệ thuật quân đội của Tạo hát hợp xướng, Trịnh Công Sơn “nổi hứng” mượn cây đàn ghi ta hát ca khúc Nối vòng tay lớnhăng say như chưa mệt mỏi bao giờ. Kể từ lần gặp đó, Tạo là chỗ anh em với nhạc sĩ họ Trịnh. Khi Tạo ra Hà Nội năm 1997, anh ít có điều kiện gặp Trịnh. Lần gặp nhau cuối cùng vào đầu năm 2001, khi Nguyễn Trọng Tạo đi công việc vào Sài Gòn, bận ấy Trịnh Công Sơn “đau”, còn Tạo thì bận việc, mãi khi sắp phải ra sân bay anh mới chạy vội tới quán trà đường Đồng Khởi để gặp Trịnh Công Sơn. Chạy đến nơi thì thấy bác sĩ chăm sóc đang bên Trịnh. Tạo lấy ra chai rượu ra, rót một ly mời Trịnh Công Sơn uống nhưng bác sĩ không cho. Lúc này Nguyễn Trọng Tạo mới bảo: “Bây giờ Tạo phải ra sân bay, anh nhấp một tí cho đỡ nhớ”, Sơn cười hiền có vẻ tiếc nuối: “Tạo vội quá nhỉ?” rồi nhấp hết một nửa ly rượu. Tạo nhớ lại: “Tới ngày 1.4.2001, khi Tạo đang ngồi uống bia ở hồ Ngọc Khánh thì nhận điện thoại trong Nam
Nói xong câu chuyện về Trịnh, Tạo đứng dậy ra cái tủ gỗ lấy chai rượu rắn ra, rót một ly rồi tự uống một mình, không nói năng thêm gì cả. Biết anh đang nhớ “cố nhân”, tôi cũng lảng chuyện: “Bây giờ anh còn viết nhiều không”. Tạo lại nhấp thêm ngụm nữa rồi nói: “Thời gian này mình ít làm vì cảm hứng thơ “chững” lại, giờ mình lăng xăng mấy cái việc xuất bản, viết chân dung, vẽ bìa sách, làm sách nhiều… chờ lúc nào cảm hứng trở lại thì viết thôi”. Tạo tâm sự rằng cuộc sống của anh bây giờ rất thong dong, tự tại, anh xem mọi thứ đơn giản kể cả những đắng cay và bon chen trong cuộc sống anh đều cười và cho qua nhẹ nhàng. Ngôi nhà của anh ở bãi giữa sông Hồng trong khu sinh thái Vietnet dưới chân cầu Vĩnh Tuy là niềm vui thanh thản bên bạn bè. Đối với Nguyễn Trọng Tạo niềm vui hiện tại của anh đơn giản chỉ là mong sao cây cối trong vườn tốt tươi, và bạn bè năng lui tới.
Theo: Blog Nguyentrongtao
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét