Nơi ấy phía thương nguồn

         Bài này mình viết khi có chuyến điền dã phía thượng nguồn sông Hồng thuộc huyện Bát Xát -Lào Cai. do hội VH-NT Lào Cai và UBND huyện  tổ chứ. Báo đã in vì bận nay mình pots lên để bạn bè góp kiến nhé. Xin được cảm ơn trước!
            Công Thế

                             
                     Những thửa ruộng bậc thang mờ ảo trong mây

                   Nơi ấy – Phía thượng nguồn

                                     

                                                                    Tuỳ bút của Công Thế

Chả hiểu từ khi nào, với lý gì, mà mảnh đất chót vót, ngút ngàn núi non hiểm trở phía thượng nguồn ấy lại làm tôi mê mẩn đắm say đến vậy! Sự mê mẩn, ngẩn ngơ không do một mối tình trắc trở để mà tiếc nuối. Cũng chẳng phải sự đãi đàng nồng hậu của kim tiền thái thế, hiển vinh. Nó cứ miên man trong tôi về sự khốn khó, nhọc nhằn lam lũ kiếp mưu sinh. Song vượt lên hết ở đó là tình người chân chất, giầu lòng vị tha. Ở đó họ biết gắn kết sức mạnh cộng đồng yêu thương nhau, đồng lòng cùng vượt qua gian khó, đồng lòng gìn giữ xây dựng văn hóa bản địa đậm sắc màu truyền thống. Ở đó dưới màu xanh đại ngàn họ sồng hồn nhiên cùng cỏ cây hoa lá. Có chăng vì nhẽ đó, nên có dịp là tôi lại ngược, lại hăm hở háo hức, bằm môi vượt dốc đến nơi ấy - phía thượng nguồn.

Phía thượng nguồn, là một nghĩa rộng. Tuỳ theo vị trí địa lý của người xác định. Người miền xuôi gọi miền ngược bằng phía thượng nguồn cũng được. Vùng thấp gọi vùng cao là phía thượng nguồn cũng phải. Hạ lưu dòng sông gọi thượng lưu bằng phía thượng nguồn càng đúng. Mạch nguồn dòng chảy từ đây được chắt ra từ đá, từ đất thành suối ra sông về biển đó là quy luật tự nhiên muôn đời vốn có. Song. Nơi ấy phía thượng nguồn có dãy Hoàng Liên Sơn hùng vĩ điệp trùng vùi mình trong màn sương giăng, có đỉnh Nhù Cồ San ( núi Sừng Trâu) kiên hùng cao 2 665 so mực nước biển. Có dòng Lũng Pô xanh biếc, địa đầu biên giới là đường biên ngàn đời. Nơi ấy có cây cầu trời bắc qua suối ( cầu Thiên Sinh) trong mờ ảo mây trôi huyễn hoặc như cổ tích.   

              Nơi ấy có đại ngàn xanh tươi vời vợi trong ríu ran chim hót, trong bềnh bồng mây trôi. Nơi ấy 14 dân tộc anh em mang đậm bản sắc văn hoá độc đáo cùng đoàn kết chung sống.  Nơi ấy có những bản làng ép mình bên sườn núi, treo veo vào vách đá, hiên ngang cùng đá, thế hệ trước nối thế hệ sau trung kiên bám đất, giữ nước, đơm hoa kết trái. Và hôm nay những chủ nhân đất này đã bằng tài lực của mình, áp dụng tiến bộ của khoa học kỹ thuật trong sản xuất đang vươn mình vượt khó trong xoá đói giảm nghèo. Họ đang chung tay xây dựng quê hương ngày càng giầu đẹp. Sự đổi thay đang trên đà tăng tiến sẽ mở ra nhiều triển vọng biến những bản làng nghèo khó,  xưa kia thành những làng quê ấm no, trù phú. Những bản làng ấy còn đậm bản sắc văn hoá dân gian độc đáo là những địa chỉ hấp dẫn du khách. Và những công dân nơi thương nguồn này đang biến cái tiềm năng thế mạnh để phát triển kinh tế trong đó có “ nền” Công nghiệp không khói, kinh doanh du lịch. 

.

Nơi ấy phía thượng nguồn, điểm đầu nơi dòng sông Mẹ tươi nguyên nhao mình cập về đất Việt. Để rồi xôn xao sóng nước mỡ màu vỗ về bờ bãi bồi đắp nên miền châu thổ. Sông Mẹ ở đây còn gánh vác sứ mệnh thiêng liêng, giữ gìn bờ cõi biên cương, là phên dậu vĩnh cửu ngàn năm được yên bình. Nơi ấy có tên “Pạc Srạt” miền đất cửa thác, Bát Xát Lào Cai là đây.

Tôi phơi phới bon bon trên con đường trải thảm áp phan láng bóng phẳng lỳ của Tỉnh lộ dọc men sông Hồng lên A Mu Sung, nơi dòng sông chảy về đất Việt. Rồi vượt dốc A Lù, Ngải Thầu về Y Tý đoạn này cũng đang trong giai đoạn nâng cấp hoàn tất. Con đường như thảm lụa nuột nà uốn lượn ven theo dòng sông,  vắt qua sườn núi, qua các bản làng. Qua các tràn ruộng lúa đang kỳ vàng rộm. Qua các triền đồi với màu xanh ngắt của rừng, của chuối, ngô, của dứa…cứ đẹp như bức tranh. Tôi không thể không nhớ lại những năm tháng cách đây chưa xa. Ngày ấy muốn ngược lên A Mu Sung. Ôi sao mà hãi hùng, nhất là vào mùa mưa. Vì đường lúc ấy mới chỉ đến Trịnh Tường. Mà đường còn chửa ra đường. Nửa đất nửa đá cứ vật lên vật xuống lổn nhổn như ruộng cầy ải. Từ Trịnh tường đến A Mơ Sương ( A Mu Sung) phải vạch lá rừng lội suối cuốc bộ theo lối mòn mà đi, lên đến nơi cũng phải mất ngót ngày trời. Còn từ đó đi A Lù, Ngài Thầu, Y Ty là vết mòn của trâu của ngựa, hoàn toàn cô lập, cách biệt với thế giới bên ngoài. Bây giờ đường đã toả khắp về các bản làng như những mạch máu nuôi cơ thể. Cứ hình dung nơi nào mạch máu không vươn tới hoặc mạch máu đó nhỏ mỏng manh thì phần cơ thể đó yếu ớt, kém phần hồng hào. Rồi Tỉnh lộ 156 từ Bản Vược lên Mường Hum, Y Ty. Tỉnh lộ  155 từ Bản Xèo đi Ô Quý Hồ Sa Pa tất cả đều được nhựa hoá nâng cấp. Mạch máu giao thông đã thông suốt. Vậy là Y Tý, Ngài Thầu không còn xa xôi hẻo lánh nữa, đã trở thành điểm du lịch thu hút khách. Đến ngay mảnh đất Hồng Ngài nơi xa tít mờ tắp giáp đất Phong Thổ Lai Châu cũng đã có đường ô tô bon bon đến tận bản. Vậy là đổi mới quá đi chứ! Dân bản mừng rơn. Nhà nào nhà ấy thảo quả được mùa được giá, xe ô tô vào tận bản thu mua, bỏ xa cái nạn ép giá bưng bít thông tin. Có tiền có đường tốt người dân ắt sẽ sắm xe làm phương tiện đi lại, ắt sẽ giao lưu vùng cao với vùng thấp. Từ đó ánh sáng văn minh, khoa học kỹ thuật sẽ giao hoà, cuộc sông đồng bào vùng cao sẽ cải thiện rất nhiều.

          Bạn tôi, Hoàng Đăng Khoa - Phó chủ tịch UBND huyện tâm sự: Toàn Huyện có trên 600 km giao thông. 80% các thôn trong Huyện có đường ô tô đến được vào mùa khô, chỉ còn ba trung tâm xã là chưa có đường nhựa đến được. Các tuyến đường sẽ được nâng cấp nhựa hoá xong 100% vào năm 2013. Rồi nhiều tuyến đường mới đang được thi công như tuyến Trình Tường - Y Tý dài 21 km, tuyến Quang Kim - Cốc San 14 km đặc biệt tuyến Ngòi Phát – Kim Thành rộng 16m chạy dọc sông Hồng sẽ là tuyến đường trọng điểm nối cụm Công Nghiệp Sin Quyền với đường cao tốc Lào Cai - Nội Bài, tạo tuyến huyến mạch kinh tế của địa phương với quốc gia. Tất cả các tuyến đường trong huyện tạo thành hệ thống giao thông sẽ đưa Bát Xát phát triển.

 Tôi thầm nghĩ với một huyện vùng cao địa bàn rộng dân cư thưa thớt mà hạ tầng cơ sở giao thông phát triển như vậy là một cố gắng lắm lắm. Đành rằng vẫn còn nhiều khó khăn, còn nhiều trăn trở nhưng đấy cũng là một bước đột phá trong xây dựng giao thông nông thôn. Đó là một bước phát triển cơ bản và bền vững mà các chủ nhân Bát Xát đạt được. Họ đã biết vận dụng các chủ trương chính sách của Đảng và nhà nước vào xây dựng nông thôn, các chính sách đầu tư 134,135 vào vùng sâu vùng xa một cách hiệu quả. Biết vận động nhân dân xã hội hoá làm đường giao thông nông thôn tạo thành một phong trào. Những đổi thay ấy cũng như một cuộc cách mạng đổi đời lắm chứ. Đi trong chiều thu nắng vàng mà lòng tôi thơ thới lâng lâng. Phải chăng những đổi thay của Bát Xát nó gắn với niềm vui của tôi, cũng là niềm vui của những người dân phía thượng nguồn. Trời đất đang giao mùa chúng tôi bon trên những cung đường uốn lượn trườn qua những tràn ruộng, sóng lúa đang chải một màu vàng lao xao trong nắng, báo hiệu một mùa vàng ấm no.

                                                           C.T

                                             Bát Xát - Lào Cai  10/2011